Een paar weken geleden stond ik in de schijnwerpers om over mijn werk vertellen voor ‘Cultuur in actie’. Dit was het startsein om eindelijk werk te gaan delen en mijn schroom te overwinnen en me er niet meer voor te schamen dat er ongemakkelijke kanten aan zitten. En sindsdien krijg ik het idee dat juist die kanten nu belangrijk zijn. Vlak voor mij trad Freek de Jonge op met zijn vrouw en vertelde over het online zetten van zijn shows. Daarna iemand die sprak over cultuur en de dreiging van een verkiezingsoverwinning van de FVD.
Je krijgt dan het gevoel net bekomen te zijn van een grote golf, net weer op je benen te staan, en terwijl je de ogen uitwrijft komt er een veel grotere golf aan. Culturele klimaatverandering is wat de sector wacht. De ijskappen smelten, het zeewater stijgt.
Idioten vinden oude dingen onder het ijs en gaan ermee aan de haal, en er is niemand die hen uit kan leggen dat de betekenis die zij eraan geven niet klopt. Omdat het hen niet interesseert? Omdat die kennis verdwenen is?
Ik vertelde dus over de groene man en hoe het werkt: dat je, als je je kunt verstoppen achter bladeren, juist meer laat zien wie je bent, dat dit het geheim is van het beeld. Ik kon het alleen niet bewijzen met foto’s, want die zijn niet mijn eigendom….ook al heb ik ze gemaakt, die zijn van de kinderen zelf.
Terwijl ik daar zat vroeg ik me af of het nu tijd is om het verhaal achter het verhaal te laten zien. De Groene Man zit ten onrechte opgesloten in de sfeer van de fantasy, van nieuwe aanbidders van de ‘natuur’. Maar is daarvoor veel te groot en veel te complex. Gelukkig zitten er zoveel tegenspraken in dat iedereen er iets mee kan. Je kan er een lief meisje met bloemen in het haar van maken of een demon. Je kan het zowel over de dood hebben, over takken die uit een schedel groeien, als over het voorjaar, nieuw leven. En eigenlijk gaat het dan over hetzelfde. Sterker nog: in veel beelden van de kinderen kom je die diepgang tegen, de schoonheid en ook de dreiging van verstrikking, of opsluiting, van taboe’s; van jezelf mogen zijn en belemmering door het woekerende struweel.
De problemen waar we mee worstelen hebben hiermee te maken dat alles perfect moet zijn en transparant, dat we willen dat de feiten regeren. In de Volkskrant van 22 juni spreekt Alexander Rinnooy Kan over de aanhoudende onwetendheid, die hij als een kostbaar wonder ervaart en die aanzet tot nieuwsgierigheid, ofwel: ‘knagen aan de randen van het raadsel, het blijven stellen van vragen’.
