Bijzondere culturele prestaties in het verleden laten textiele sporen na. Bijvoorbeeld in de vorm van bezwete t-shirts van legendarische popartiesten. Zo’n shirt brengt het concert en het optreden tastbaar dichtbij. Ook omdat die kleding speciaal is ontworpen, met bijzondere, voor die tijd unieke symbolen en stoffen. Die voorwerpen ademen het gedachtengoed van dat moment, dat je op you tube kan herbleven. We vergeten snel, zeker als modes elkaar zo rap opvolgen. Wie herinnert zich nog de glitter van de jaren ’70? Maar zo’n voorwerp maakt het weer tastbaar.
Maar stel nou dat het voorwerp geen 50 maar 850 jaar oud is? En een unieke manifestatie is van vrouwelijke kracht te midden van de Middeleeuwse clerus die daar niet op zat te wachten? Stel nou de dat de maker de 70 voorbij was toen ze eindelijk met haar zusters de feesten kon vieren zoals zij dat altijd in haar visioenen had gezien?
Als ik een bezoek breng aan de Hildegardiskerk en de mensen spreek die daar vrijwilligerswerk doen, dan kom ik in een heel andere wereld. In die wereld is er geen snelle verandering, maar wordt het verleden levend gehouden. De tijd bestaat niet. Of tijd is een ander begrip. Dit jaar viert de kerk haar 130-jarige jubileum. En men vertelt mij over de stichting alsof het gisteren was. Hoe de pastoor, die de kerk stichtte in achttienhonderdzoveel, met de trein naar het zuiden reisde om relieken op te halen.
Het zijn vooral die fragmenten van heiligen en hun leven die de tijd langzaam laten lopen. Een wereld die bijna niet meer voorstelbaar is maar die ooit de hele wereld in zijn greep had, komt tastbaar dichtbij. Erg vrolijk wordt je niet van die botjes in gouden kistjes.
In 1999 kocht het museum voor historische textiel van de stichting ABEGG in Rigisberg (bij Bern, Zwitserland) een mutsje van goudband dat eeuwen oud is. Twee banden kruiselings over het hoofd, vastgemaakt aan een hoofdband, met op de 5 kruispunten in gouddraad geborduurde symbolen. Mogelijk zou het iets te maken zou hebben met het vrouwenklooster van Hildegard von Bingen en de jaarfeesten die werden ontwikkeld rond 1160, toen zij al ver over de 70 was.
Er werd een onderzoeksproject van gemaakt en het bewijs was geleverd. De vorm en de symbolen van het mutsje, dat door de nonnen een ‘kroon’ werd genoemd, zijn te herleiden tot de visioenen van Hildegard. Ze heeft dus ‘gezien’ hoe je feest mocht vieren en wat je kon dragen en hoe je de traditie op een eigen, eenvoudige manier kon beleven. En dus togen de vrouwen aan het werk met naald en draad.
Het hoedje werd eeuwenlang als reliek vereerd in een klooster, maar in 1802 verdween het, tezamen met dat klooster. Totdat het in 1999 weer opdook in een veiling.
Een reliek is een aandenken aan een heilige. En heilig zijn had in de Middeleeuwen met het lijf te maken. De kracht van dat leven bleef bestaan in voorwerpen, net als bij popartiesten.